Mae astudiaeth ddiweddar sy’n gwerthuso effaith rhaglen Amser i Newid Cymru yn datgelu adborth cadarnhaol gan ein rhwydwaith o Hyrwyddwyr a Chyflogwyr Addunedol, gan amlygu llwyddiant yr ymgyrch o ran lleihau stigma iechyd meddwl, grymuso Hyrwyddwyr, a meithrin diwylliannau gweithle mwy cadarnhaol ledled Cymru. Fel dilyniant i arolwg 2023, mae’r gwerthusiad hwn yn rhoi mewnwelediad newydd i effaith y rhaglen dros y flwyddyn ddiwethaf.
Rhwydwaith Grymus o Hyrwyddwyr
Mae'r arolwg yn amlygu datblygiad personol ac effaith unigol yr Hyrwyddwyr. Mae dros hanner (54%) yr Hyrwyddwyr a holwyd wedi bod yn rhan o’r ymgyrch ers dros dair blynedd, gan adlewyrchu ymrwymiad cryf i leihau stigma iechyd meddwl yn eu cymunedau.
Mae canfyddiadau allweddol yr Hyrwyddwyr yn cynnwys:
- Effaith Bersonol: Mae 90% o Hyrwyddwyr yn gweld y rhaglen yn gadarnhaol, gan nodi effaith sylweddol ar eu bywydau personol.
- Hwb Hyder: Mae 67% yn adrodd bod mwy o hunanhyder ers ymuno â'r ymgyrch, sydd wedi trosi'n gerrig milltir personol a chymdeithasol trawsnewidiol.
- Grymuso mewn Eiriolaeth: Mae 63% yn dweud eu bod wedi'u grymuso i drafod iechyd meddwl a cheisio cymorth iechyd meddwl yn fwy agored. Nododd llawer eu bod yn fwy hyderus wrth siarad dros eiriolaeth iechyd meddwl, gyda:
- 98% yn teimlo’n hyderus i “siarad dros hawliau eraill”
- 90% yn teimlo wedi’u grymuso i ‘siarad dros eich hawliau eich hun’
- 90% yn gallu “siarad yn fwy agored am eu hiechyd meddwl eu hunain”
- 82% yn gyfforddus gyda “dweud na neu sefyll i fyny i driniaeth annheg”
- 76% yn teimlo’n barod i “siarad am iechyd meddwl ar-lein ac ar gyfryngau cymdeithasol”
Dywedodd un o’r Hyrwyddwyr yn yr arolwg, “Oherwydd lle roeddwn i yn fy mywyd ar y pryd, daeth Amser i Newid Cymru i mewn iddo, mae wedi newid fy mywyd ac wedi rhoi’r hyder i mi fod yn fwy fy hun”.
Mae’r cynnydd hwn mewn hyder wedi grymuso Hyrwyddwyr i oresgyn heriau personol a oedd unwaith yn teimlo’n frawychus – o ddychwelyd i gyflogaeth amser llawn i ymgysylltu â siarad cyhoeddus a rhoi cymorth gweithredol i eraill ar eu teithiau iechyd meddwl.
Cyflogwyr yn Arwain Newid i Leihau Stigma Iechyd Meddwl yn y Gweithle
Mae addewid Amser i Newid Cymru hefyd wedi cael dylanwad nodedig ar amgylcheddau gweithleoedd yng Nghymru, gan feithrin diwylliannau o fod yn agored a chefnogaeth yn ymwneud ag iechyd meddwl. Ymhlith y Cyflogwyr Addunedol a arolygwyd, dywedodd 83% bod yr ymgyrch yn cael effaith gadarnhaol ar eu sefydliad. Mae mewnwelediadau pellach yn cynnwys:
- Sgyrsiau Annog: Mae 95% o Gyflogwyr Addunedol yn adrodd eu bod yn cynnal trafodaethau rheolaidd ar iechyd meddwl, gan ymgorffori mentrau fel diwrnodau ymwybyddiaeth iechyd meddwl a chonsiciadau dyddiol.
- Mwy o Gymorth gan Reolwyr Llinell: Mae 93% o reolwyr llinell bellach yn teimlo'n fwy parod i gefnogi staff ag anawsterau iechyd meddwl.
- Amgylchedd Rhannu Diogel: Mae 86% o weithwyr yr addewid yn dweud eu bod yn teimlo'n ddiogel wrth rannu eu hanawsterau iechyd meddwl heb ofni barn nac ôl-effeithiau.
Rhannodd un o’r Cyflogwyr Addunedol eu hymagwedd gan ddweud, “Rydym wedi hyfforddi ein holl reolwyr mewn ymwybyddiaeth iechyd meddwl ac wedi creu diwylliant lle mae staff yn teimlo’n gyfforddus yn siarad am eu hiechyd meddwl yn y gweithle a gyda rheolwyr. Rydym yn cynnig amrywiaeth o opsiynau cymorth i staff sy’n datgelu eu bod yn cael trafferth gydag iechyd meddwl. Mae gennym hefyd EAP y gall pob aelod o staff ei gyrchu’n gyfrinachol.”
Mae Hyrwyddwyr a Chyflogwyr Addunedol yn dangos sut mae rhaglen Amser i Newid Cymru yn helpu i feithrin amgylcheddau cefnogol, di-stigma o fewn cymunedau a gweithleoedd ledled Cymru.
Dywedodd Lowri Wyn Jones, Rheolwr Rhaglen Amser i Newid Cymru: “Mae canfyddiadau arolwg gwerthuso 2024 yn galonogol ac yn dangos y daith arwyddocaol y mae ein Hyrwyddwyr a Chyflogwyr wedi bod arni wrth fynd i’r afael â stigma ledled Cymru. Mae eu hymrwymiad i’r achos hwn wedi bod yn allweddol wrth greu diwylliant o fod yn agored pan ddaw’n fater o drafod iechyd meddwl a newid yr agweddau negyddol o’i gwmpas.
Mae’n galonogol gweld bod Hyrwyddwyr a Chyflogwyr wedi gweld newid cadarnhaol o ganlyniad i’w hymwneud â’r rhaglen. Mae Amser i Newid Cymru yn parhau i fod yn ymroddedig i’w genhadaeth o leihau’r stigma iechyd meddwl ymhellach yng Nghymru, gan sicrhau bod pawb yn teimlo’n ddiogel ac yn cael eu cefnogi wrth agor eu hiechyd meddwl.”
Methodoleg yr Arolwg
Gan adeiladu ar yr arolwg meincnodi cychwynnol a gynhaliwyd yn 2022-23, cynhaliodd Strategol Ymchwil Insight (SRI) y gwaith maes yn ystod Gorffennaf ac Awst 2024 gan ddefnyddio nodiadau atgoffa dilynol i gynyddu cyfraddau ymateb gan Hyrwyddwyr a Chyflogwyr. Casglwyd cyfanswm o 177 o arolygon wedi’u cwblhau gan y ddwy gynulleidfa, gan ddefnyddio cyfuniad o ddulliau ar-lein a ffôn.
I ddarllen yr adroddiad llawn, cliciwch yma.